Romantik ilişkiler durağan değildir, zaman içinde gelişir. Laboratuvarımız tarafından yakın zamanda yapılan bir meta-analiz (Bühler vd., 2021; bkz. bu yazı), ilişki memnuniyetinin 40 yaş civarında ve bir ilişkinin ilk on yılından sonra düşük bir noktaya ulaşma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Bu noktalarda, insanlar mümkün olan maksimum ilişki memnuniyetlerinin yüzde 77’si ile en az tatmin olma eğilimindedir.
Bununla birlikte, bu kişilerin çoğu muhtemelen ilişkilerinde kalmaktadır ve sonunda ayrılacak olan kişiler için ilişki gidişatları farklı olabilir. Nitekim, genç yetişkinlerle ilgili bulgular (Johnson ve Neyer, 2019; Robins ve ark., 2022) ve yaş-heterojen bir örneklemden elde edilen yeni bulgular (Bühler ve Orth, baskıda), ilişki memnuniyetinin, ilişkinin nihai sonucuna, yani ilişkinin sürüp sürmediğine veya bitip bitmediğine bağlı olarak farklı şekilde değiştiğini ortaya koymuştur.
Tahmin etmek zorunda olsaydınız, gidişatın nasıl farklılaştığını düşünürdünüz?
İlişkilerin Bozulmasında Daha Şiddetli Bir Eğilim
Bozulan ilişkiler içinde olan kişiler, devam eden ilişkiler içinde olan kişilere kıyasla ilişki memnuniyetinde daha güçlü düşüşler gösterme eğilimindedir. İlginç bir şekilde, bu kişiler sadece bitmekte olan ilişkilerinin sonunda değil, başında da daha düşük memnuniyete sahiptir. Bu, muhtemelen her iki partnerin kişilik özellikleri ve etkileşim kalıpları nedeniyle, bitecek ilişkilerin erkenden uyarı işaretleri gösterebileceği anlamına gelir.
Bir örnek vermek gerekirse: Her ikisi de düşük özgüvene sahip olan Tom ve Lisa, tartışmaları gereken ilişki sorunları olmasına rağmen birbirleriyle daha güvensiz bir şekilde etkileşime girmekte ve çatışmalardan kaçınmaktadır. Açıkça konuşmama eğilimleri, çift olarak geçirdikleri ilk zamanlarda kendini göstermiş ve onları birbirlerinden uzaklaştırarak nihai ayrılıklarına katkıda bulunmuştur.
Öte yandan, Max ve Tina’nın her ikisi de yüksek özgüvene sahiptir ve ilişki meselelerini, bu meseleler hakkında konuşmak rahatsız edici olsa bile, açıkça ve sık sık tartışırlar. Bu etkileşimler sayesinde birbirlerini daha iyi tanır ve birbirleriyle birlikte nasıl gelişeceklerini öğrenirler.
İlişki Geliştirme Potansiyeli
O halde bazı ilişkilerin gelişme şansının, bazılarının ise bozulma riskinin daha yüksek olduğunu ve bu farklılıkların zaman içinde daha da güçlenme eğiliminde olduğunu görüyoruz. Ancak daha da önemlisi, ilişkilerde hiçbir şey önceden belirlenmiş değildir; yani her iki taraf da birbiriyle birlikte büyümeyi öğrenirse, riskli ilişkiler bile gelişebilir.
İlginç bir şekilde bulgularımız, çiftlerin ayrılma riski altında olduğu belirli bir ilişki memnuniyeti eşiği olduğunu da göstermiştir. Bu eşik, devam eden ilişkilerde gördüğümüz en düşük noktanın (yüzde 77) altında, mümkün olan maksimum ilişki memnuniyetinin yüzde 65’inde ortaya çıkıyor.
Bu iki rakam iki şeyi göstermektedir: romantik ilişkiler gelişir ve ilişki memnuniyeti inişli çıkışlı bir seyir izleyebilir. İnişler önemlidir – en azından verilerimize göre, maksimumun yüzde 65’inin altında olduklarında. Ancak bu rakamlar bizi rahatlamaya ve bir ilişkide olmak için her zaman memnuniyetin zirvesinde olmamız gerekmediğini fark etmeye de yönlendirebilir. Çok zayıf olmadıkları sürece ilişkilerde zayıf noktalar normaldir.
Yeni İlişkide Geçici Bir Gelişme
Cevap “evet” gibi görünüyor. Ayrıldıktan sonra yeni bir ilişkiye başlayan kişiler, yeni ilişkilerinde önceki ilişkilerine kıyasla daha memnun olma eğilimindedirler. Bununla birlikte, ister eski ister yeni bir ilişki olsun, ilişki memnuniyeti yine de azalma eğilimindedir.
Dolayısıyla, her ne kadar yeni bir ilişkide daha memnun olmayı beklesek de -ve bu yeni ilişkinin başlangıcında genellikle doğru olsa da- her ilişki memnuniyette bir azalmayı da beraberinde getirmektedir. Bu da bir ilişkiden diğerine atlamak yerine ilişki çalışmalarına odaklanmanın daha iyi olabileceğini düşündürmektedir.
References
Bühler, J. L., Krauss, S., & Orth, U. (2021). Development of relationship satisfaction across the life span: A systematic review and meta-analysis. Psychological Bulletin, 147(10), 1012–1053. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1037/bul0000342
Bühler, J. L., & Orth, U. (in press). Relationship satisfaction within and across romantic relationships: Evidence from a large longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology.
Johnson, M. D., & Neyer, F. J. (2019). (Eventual) stability and change across partnerships. Journal of Family Psychology, 33(6), 711–721. https://doi.org/10.1037/fam0000523
